Estuarium | Geopark Schelde Delta

Een estuarium is een gebied waar de getijden van de zee inwerken op de stroming van een rivier en haar bijhorende landschap. Zout water van de zee vermengt zich daardoor met zoet water van de rivier.

Hoewel ons Geopark Schelde Delta heet, beslaat ons Geopark eigenlijk het Schelde-estuarium. De getijden van de Noordzee zorgen er voor dat het waterpeil van de Schelde soms tot wel 5m hoger staat dan bij eb. Hierdoor is er bij stormtij (= vloed plus storm op zee) een verhoogd risico op overstroming.

Om dit gevaar te voorkomen, heeft men in Nederland de Deltawerken ontworpen en in België het Sigmaplan (lees ook p24 en 25 in Zonneland). Laat ons eerst eb en vloed bekijken en de werking van een gecontroleerd overstromingsgebied (GOG) in onderstaande animatie.

Wat is het getij?

Je gaat op een warme dag naar het strand en wil een verfrissende duik nemen in de zee. Het valt je dan wellicht wel op dat je soms ver naar de zee moet lopen terwijl de zee andere keren veel dichterbij lijkt. Dit gebeurt zelfs als je je handdoek precies op dezelfde plek neerlegt. Want het lijkt niet alleen of de zee zich verplaats, dat is zo!

Dat "verplaatsen" van de zee noemen we het getij: de afwisseling van een lage en een hoge zee. Eb wordt ook wel aangeduid als laagwater, dus het moment waarop de zee ver weg is. Vloed is het tegenovergestelde en dus een stijging van het zeewater nadat het eb is geweest. De zee is dan een stuk minder ver lopen.

Krabbenkreek (gemaakt door Marcelle Davidse)

Een rivierdelta

We noemen de monding van een rivier een delta als deze vanuit de lucht een soort driehoek vormt. Vandaar de naam Delta, de Griekse hoofdletter heeft namelijk ook deze vorm (∆). In een delta stroomt de rivier door laagland naar zee waardoor de stroomsnelheid vermindert. Hierdoor zakken klei- en zanddeeltjes naar de bodem. Dit heeft als gevolg dat de rivier naar nieuwe aftakkingen richting de zee zoekt. Het water in de riviermonding blijft echter zoet en er is geen getijdenwerking merkbaar.

Waarom dan toch een estuarium?

Gezien de invloed van de getijden van de Noordzee op het Schelde Delta gebied is dit een estuarium. Dit spel van eb en vloed creëert ook een prachtige unieke natuur met slikken en schorren. Slikken zijn gebieden die dagelijks bij hoogwater helemaal onder water staan en bij laagwater droogvallen. Ze zijn bijzonder voedselrijk en dus aantrekkelijk voor kustvogels. Schorren daarentegen worden slechts enkele malen per jaar door zeewater overstroomd en zijn begroeid met kruiden en grassen.

VIDEO