Oudlandgebied de Poel

Deze geosite bestaat uit twee gebieden in de oude eilandkern Brede Watering Bewesten Yerseke. Omdat het voormalige eiland eeuwenlang niet of nauwelijks meer onder invloed van de zee stond, en in de geosite niet meer of maar beperkt geëgaliseerd en herverkaveld is, bleef de oude eilandkern zijn oorspronkelijk karakter houden. Anders dan in andere gebieden, was er hier geen diepe erosie in het veen door getijdengeulen. In de Poel zette de zee alleen een dunne laag sediment (klei en zand) af op het veen, dat daardoor begraven raakte en verder samengedrukt werd. 

51.440454037661, 3.8762472565918

Kaartje geosite.

Kreekruggen en poelgronden

Op verschillende plaatsen doorsnijden grote en kleine getijdenkreken de oude eilandkern. In de kreken is door de sterkere stroming dan erbuiten een deel van het veen weggeslagen en zand afgezet. Buiten de kreken stroomde het water minder snel en transporteerde het vooral klei die het afzette boven op het veen. In de loop der eeuwen klonken het veen en de klei buiten de kreken in, waardoor het landoppervlak daar daalde. Daarom liggen de voormalige geulen tegenwoordig hoger en vormen ze kreekruggen. Daarop liggen vaak de oudste wegen en bewoningskernen. De laaggelegen klei-op-veengebieden buiten de kreekruggen heten poelgronden. Die zijn vandaag een waardevol vogelgebied en onderdeel van Ganzenreservaat de Poel.  

Oudland met poelgebieden en kreekruggen (gemaakt door Marcelle Davidse)

Veen en zoutwinning

De hoogteverschillen in het gebied zijn erg grillig en waarschijnlijk veroorzaakt door moernering. Doordat het veen na het doorbreken van de kustbarrière overspoeld werd door zeewater, bleef er in het veen zout achter. Het veen was daardoor niet alleen geschikt als brandstof maar ook voor de zoutwinning. Veen afgraven om zout te winnen, heet moerneren, selneren of darinkdelven. Na het weggraven van het veen bleef er een hobbelig terrein achter dat eigenlijk nauwelijks meer bruikbaar was. Lokaal noemen ze dat ook wel een hollebollig landschap.  
 

Zonsondergang in het landschap met poelgebieden en kreekruggen (gemaakt door Marcelle Davidse)

Inpoldering en verdwenen binnendijken

De Poel is onderdeel van de polder Brede Watering Bewesten Yerseke, daterend van voor de dertiende eeuw. Hij is niet in één keer aangelegd, maar opgebouwd uit verschillende kleinere voormalige polders, waarin altijd een nieuw stuk aangeslibd schor bedijkt werd. De dijken die door de aanleg van een nieuwe dijk om de schorren in de nieuwe zeewering kwamen te liggen, werden vaak weggehaald of ‘geslecht’. Dijken slechten werd in 1452 n.Chr. verboden. In later gewonnen land bleven de binnendijken dus wel behouden.  

Bezoek via: Zwaaksedijk 5, 4434 RD Kwadendamme